Categorieën
Blog

5 mei 2024: Poollicht bij Zwarte Haan

De nacht van 5 op 6 mei 2024 had naast een fantastisch heldere sterrenhemel een onverwachte verrassing in petto: een spectaculaire verschijning van poollicht.
Foto: Matthijs de Vries

Na een vrij grijze en regenachtige dag brak aan het einde van de middag de zon door. In de loop van de avond werd het steeds helderder. Na een paar “wat doen we?”-appjes uitgewisseld te hebben met mede-sterrenenthousiasteling Matthijs de Vries, besloten we de Waddendijk op te zoeken bij het Friese Zwarte Haan om te kijken wat de avond brengen zou.

Op de parkeerplaats aan de dijk ontmoette ik vrienden Marije en Henk, die ik had uitgenodigd langs te komen en ook net waren gearriveerd. Samen laadden we de telescoop uit om op de dijk op te stellen. Matthijs was er al met camera op statief en ZWO Seestar S50.

Van de lichte nevel die boven de sloten op het vaste land hing hadden we bij zee geen last. Hoe donkerder het werd, hoe meer duidelijk werd dat het een fantastisch heldere avond zou worden. Steeds zwakkere sterretjes prikten door de transparante, azuurblauwe hemel heen. Aan de horizon zwaaiden vertrouwd de vuurtorens van de Waddeneilanden.

Foto: Marije Mazereeuw

Ik stelde mijn NexStar Evolution 9.25 op en na een korte alignment genoten we van de Herculesbolhoop (Messier 13), Epsilon Lyrae (de dubbele dubbelster die opmerkelijk eenvoudig te splitsen was in vier heldere lichtpuntjes ondanks de lage stand boven de horizon), de Ringnevel (Messier 57) en de kleurige dubbelster Albireo.

Matthijs liet de Seestar ondertussen indrukwekkende foto’s maken. Messier 51 (botsende sterrenstelsels), Markarian’s Chain (een lange keten van sterrenstelsels) en de Uilnevel (Messier 97, een planetaire nevel).

Messier 51 door de Seestar S50 (Foto: Matthijs de Vries)

Terwijl we genoten van de sterrenhemel sloten er wat andere bezoekers aan die op jacht waren, want er zou poollicht te zien zijn. Nieuwsgierig geworden maakte ik uit de hand met de smartphone een foto van de noordelijke hemel. Maar hee, daar was wel wat aan de hand! De camera van mijn telefoon legde een duidelijk zichtbare rode gloed vast. Meteen richtte Matthijs zijn camera op statief in dezelfde richting en konden we veel beter zien wat er gaande was: prachtige rode lichtpilaren die het hele beeldveld bestreken. Yes, we hebben poollicht!

Yes, we hebben poollicht!

Poollicht, ook bekend als noorderlicht (aurora borealis), ontstaat wanneer geladen deeltjes van de zon in botsing komen met de gassen in de aardatmosfeer. Deze botsingen zorgen voor lichtverschijnselen die in zeldzame gevallen ook vanuit Nederland te zien zijn.

Kort na de eerste fotografische waarneming konden we het schijnsel ook met het blote oog zien: een duidelijke maar mysterieus subtiele gloed boven de horizon. De meesten van ons ontwaarden zelfs de rode kleur. Een schouwspel dat al de nodige “oeh”s en “aah”s opriep, maar nog niets was in vergelijking met wat komen zou.

De Evo was inmiddels beslagen geraakt (in alle haast vergeten de dauwkap mee te nemen). Ik besloot de buis in de auto te leggen. Toen ik terugkwam op de dijk begon de ouverture van een waar lichtspektakel: een enorme lichtpilaar, recht in het noorden, steeg ongewoon duidelijk zichtbaar op vanaf de noordelijke horizon.
“Zien jullie het?” vroeg ik, alsof ik mijn eigen ogen niet kon geloven.
“Jaaa, we zien het!”

En toen begon het.

In de minuten daarna voltrok zich aan de noordelijke hemel een ware lichtshow. Er verschenen langzaam dansende lichtzuilen van wisselende intensiteit, zeer goed met het blote oog te zien. Pilaren die tot grote hoogte opstegen, scherp afgetekend tegen de sterrenachtergrond. Waar de ene verdween of splitste, verscheen de volgende op een andere locatie. Nog nooit zag ik poollicht op deze spectaculaire manier.

Het voelde alsof we onderdeel waren van iets heel speciaals, daar aan de Waddendijk in Friesland.

De behoefte om alles fotografisch vast te leggen verdween, we konden niets anders doen dan zitten op de dijk en in verwondering het fantastische natuurverschijnsel aanschouwen. Het langzaam wisselende lichtoptreden werkte betoverend. Het voelde alsof we onderdeel waren van iets heel speciaals, daar aan de Waddendijk in Friesland.

Foto: Marije Mazereeuw

Na een paar minuten nam de intensiteit af. De zuilen verdwenen, de subtiele gloed bleef. En dan ontstaat het gekke idee om een paar selfies te maken met het poollicht op de achtergrond. Want hoe vaak kun je dát doen?

Foto: Matthijs de Vries

Na een paar vrolijke foto’s besloten we om 1 uur ’s nachts weer op huis aan te gaan. Voor de meesten van ons ging de wekker alweer vroeg. De apparatuur werd – druipend van de condens – weer ingeladen en het gezelschap nam afscheid. De avond was voorbij, maar we waren een onvergetelijke ervaring rijker.

Als je via één van de links op deze pagina een aankoop doet, ontvangt Waddensky een kleine vergoeding van de webwinkel voor het doorsturen van bezoekers. Dit maakt voor jou de prijs niet hoger, maar de vergoeding stelt Waddensky in staat je te blijven voorzien van waardevolle informatie over astronomische onderwerpen. Alvast dank voor je steun!